Historia okularów – od wynalazku do modnego dodatku

Kiedy myślisz o okularach, często postrzegasz je jako nieodzowny element Twojego życia – zarówno jako narzędzie służące poprawie widzenia, jak i modny dodatek. Jednak droga, którą przeszły okulary, od prostego wynalazku po status symbolu w świecie mody, jest pełna zwrotów akcji. Okulary ochronne do korekcji, przeciwsłoneczne, do komputera – skąd się wzięły? Poznaj ich historię.

Geneza okularów – pierwsze kroki w kierunku korekcji widzenia

Jeszcze w starożytności ludzie odkryli, że patrzenie przez kryształy czy fragmenty szkła może zmienić wygląd przedmiotów. Jednak pierwsze prawdziwe „okulary” powstały dopiero we Włoszech w XIII wieku i służyły głównie zakonnikom oraz uczonym.

Początki włoskiej produkcji okularów u są ściśle związane z rozwojem sztuki i nauki w tym okresie. Miasta takie jak Wenecja stały się centrami innowacji technologicznych, co umożliwiło rozwój szklarstwa i precyzyjnej obróbki szkła. Włoscy rzemieślnicy odkryli, że jego szlifowanie w określony sposób pozwala na korygowanie wad wzroku, takich jak dalekowzroczność. Był to problem, który dotykał głównie osoby starsze. 

Dzięki odpowiednio przygotowanym szkłom mnisi i uczeni, którzy spędzali dużo czasu na czytaniu i przepisywaniu tekstów, mogli kontynuować swoją pracę mimo pogarszającego się wzroku. Oprawki okularów były początkowo bardzo proste. Składały się głównie z dwóch szklanych soczewek umieszczonych w oprawkach z drewna, rogów zwierzęcych czy metalu, które trzymano przed oczami lub przyczepiano do czoła. 

W pierwszym okresie zakres ich użycia był ograniczony do wąskiej grupy odbiorców. Jednak z biegiem czasu okulary stały się niezbędnym i powszechnym narzędziem, przyczyniając się do rozwoju czytelnictwa i edukacji.

XVII wiek – okulary wśród arystokracji

W XVII wieku okulary stały się symbolem statusu społecznego. Noszenie ich wskazywało na wykształcenie i dostęp do książek, co w tamtych czasach było przywilejem nielicznych. Szlachetne rody zaczęły zamawiać okulary w specjalnych szkołach optycznych, które dopasowywały je do indywidualnych potrzeb i wyglądu klienta. Padwa stała się wówczas najbardziej znanym centrum innowacji optycznych. 

To właśnie tam mistrzowie rzemiosła tworzyli okulary, patrząc na nie nie tylko jako akcesoria korekcyjne, ale również jak na dzieła sztuki. Oprawki były wykonywane z drogocennych metali, takich jak złoto czy srebro, a niekiedy nawet zdobione kamieniami szlachetnymi. Te dekoracje jeszcze bardziej podkreślały ich luksusowy charakter. 

Arystokracja XVII wieku traktowała okulary nie tylko jako pomoc w czytaniu czy pisaniu, ale również jako atrybut elegancji i prestiżu. W tym okresie okulary zaczęto nosić także jako dodatek do stroju. Miało to na celu podkreślenie osobistego statusu i wyróżnienie się w towarzystwie. 

Kobiety często wybierały modele z finezyjnie opracowanymi rękojeściami, które służyły jako ozdoba i wskazywały na wyrafinowany gust. Moda na noszenie okularów przez arystokrację przyczyniła się do zwiększenia zainteresowania i rozwoju technologii optycznych. Te z kolei przyniosły postęp w produkcji okularów.

Jak przez wieki zmieniały się oprawki okularów?

Przez wieki projektowanie okularów przekształciło się z prostego rzemiosła w prawdziwą sztukę. W XIX wieku pojawiły się pierwsze okulary z zawiasami, co znacznie zwiększyło ich komfort noszenia. Później zaczęto proponować modele z ramkami metalowymi, które były lżejsze i bardziej wytrzymałe. 

W XX wieku okulary stały się już nie tylko narzędziem korekcji wzroku, ale również modnym dodatkiem. Nowoczesne materiały, takie jak plastik czy tytan, pozwoliły na stworzenie różnorodnych kształtów i wzorów oprawek.

Okulary w XX wieku – na drodze do mody

XX wiek przyniósł rewolucję w produkcji okularów i ich postrzeganiu. Przestały być one tylko narzędziem korekcji widzenia i podkreślenia statusu społecznego. Stały się ważnym elementem mody, wyrażającym osobowość i styl. 

W latach 50. i 60. XX wieku okulary przeciwsłoneczne zaczęły być noszone przez celebrytów, takich jak Marilyn Monroe czy Audrey Hepburn. To bezpośrednio przyczyniło się do popularności szkieł wśród młodego pokolenia. 

W kolejnych dekadach różnorodność kształtów i stylów oprawek stała się jeszcze większa. Kultura popularna stymulowała rozwój wielu trendów, takich jak choćby okulary o dużych oprawkach w latach 80. czy minimalistyczne modele w stylu lat 90.

Współczesne okulary to technologia i design

W ostatnich dekadach okulary przeszły kolejną metamorfozę. Nowoczesne technologie pozwoliły tworzyć lżejsze, wygodniejsze i bardziej funkcjonalne oprawki. Projektanci zaczęli eksperymentować z formami, kolorami i materiałami, czyniąc z nich pełnoprawny dodatek modowy. 

Dziś okulary są dostępne w niemal każdym stylu – od klasycznych, prostych modeli po awangardowe, nietypowe wzory. Niektóre marki oferują też personalizację oprawek, dzięki czemu można stworzyć unikatowy i dopasowany do swoich potrzeb produkt. Zarówno okulary ochronne korekcyjne, jak i okulary przeciwsłoneczne stały się nie tylko symbolem poprawy wzroku, ale również wyrazem indywidualnego stylu i osobowości. Obecnie niektóre modele okularów są tak popularne, że stają się kultowe, a ich projektanci cieszą się olbrzymią sławą.

Nie należy zapominać również o tym, że coraz częściej okulary są postrzegane jako element ochrony zdrowia, zwłaszcza w kontekście szkodliwego wpływu niebieskiego światła emitowanego przez urządzenia elektroniczne. W ostatnich latach popularnością cieszą się np. okulary do komputera filtrujące niebieskie światło. Ich soczewki zapobiegają zmęczeniu oczu i mogą chronić przed zespołem cyfrowego zmęczenia wzroku. 

Okulary przeciwsłoneczne z kolei stanowią niezbędny element ochrony przed szkodliwym promieniowaniem UV, które może prowadzić do chorób oczu, takich jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej.

Podróż, jaką przeszły okulary od prostego przedmiotu służącego poprawie widzenia po nieodzowny element stylizacji, jest długa. Stanowi dowód na to, jak innowacje technologiczne i zmiany społeczne mogą wpłynąć na postrzeganie niepozornego przedmiotu użytkowego.